Το Μικρό Δέντρο συμμετέχει στην ημερίδα για τα Δημοκρατικά Σχολεία, η οποία διοργανώνεται από το EUDEC Greece, το Σάββατο 2 Φεβρουαρίου.

Η ημερίδα θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα, στο αμφιθέατρο του 1ου Γυμνασίου Αγίου Δημητρίου (Στρογγυλό), Στρατάρχου Αλεξάνδρου Παπάγου 23, Άγιος Δημήτριος. Θα συμπεριλαμβάνει θεματικά πάνελ εισηγήσεων και εργαστήρια.

Στο επισυναπτόμενο αρχείο, θα βρείτε την αφίσα και το αναλυτικό πρόγραμμα της ημερίδας.

Παρακάτω ακολουθεί η θεωρητική εισήγηση που συνοδεύει την παρουσίασή μας.

Βιώνοντας και εξασκώντας την δημοκρατία στην καθημερινή ζωή.

Ένα σχολειό κοινότητας.

Η απόπειρα επαναπροσδιορισμού της έννοιας της επικοινωνίας σαν μια μοναδική ζωντανή και μεταβαλλόμενη διαδικασία.

Στην κοινότητα του Μικρού Δέντρου η επικοινωνία είναι το εργαλείο με το οποίο από την θεωρία πειραματιζόμαστε στην πράξη. Από την αρχή του εγχειρήματος επιλέξαμε να έχουμε μια ομάδα συνοδών που συναντιέται, εκτός πρωινής καθημερινότητας, σε μια τακτική εβδομαδιαία συνέλευση Η ομάδα των συνοδών για να προετοιμαστεί μελέτησε, επισκέφτηκε Δημοκρατικά, Ενεργά (Active) και Αναρχικά σχολεία για να συλλέξει ερεθίσματα, εμπειρίες και έμπνευση. Παρακολούθησε και οργάνωσε αυτομορφώσεις, σεμινάρια και ομιλίες για την ανταλλαγή εργαλείων, και ίσως το πιο σημαντικό, επιχείρησε να πειραματιστεί. Οι συνοδές βρίσκονται σε ετοιμότητα για να επαναπροσδιορίσουν τις θεωρητικές τους προσεγγίσεις με εργαλεία τον αναστοχασμό και την ανατροφοδότηση από την πρακτική, τους γονείς και τους εξωτερικούς συνεργάτες και συνδημιουργούς. Η συμμετοχή στην ερευνητική διαδικασία είναι αναγκαία, καθώς εκεί είναι ο τόπος ζύμωσης πάνω στις αξίες, τις αρχές και τις πρακτικές και κατ’ επέκταση ο τόπος που χτίζουν μια κοινή παιδαγωγική βάση. Δεν υπάρχει ουδέτερη έρευνα, ουδέτερη παιδαγωγική, ούτε ουδέτερη παιδαγωγός, σκοπός λοιπόν της παιδαγωγικής ομάδας είναι να αναπαράγει έναν διαφορετικό πολιτισμό από τον κυρίαρχο.

Έτσι λοιπόν, για μας η παιδική ηλικία δεν είναι μια προετοιμασία μετάβασης για την μελλοντική ενήλικη ζωή, είναι μια ειδική περίοδος με ειδικά χαρακτηριστικά και ειδικά προβλήματα. Τα παιδιά ζουν στο παρόν και για το παρόν.  Σε ένα περιβάλλον, τα χαρακτηριστικά του οποίου θα αναλύσουμε παρακάτω, το παιδί μπορεί να λειτουργήσει σύμφωνα με τα εσωτερικά του κίνητρα και τις επιθυμίες του για να δομήσει τον εαυτό του και να κατανοήσει τους άλλους. Η πρώτη παιδική ηλικία είναι η βάση του ατόμου για να καλλιεργήσει την αυτονομία, την αυτοπεποίθηση και την κριτική συνείδηση μέσα από το βίωμα της πραγματικότητας. Η απελευθέρωση της παιδικής ηλικίας από τις ενήλικες φιλοδοξίες, είναι το πρώτο βήμα για την κατάκτηση της ελευθερίας του. Υπερασπίζοντας την αυτονομία της παιδικής ηλικίας και την ικανότητα του παιδιού για αυτοδιάθεση, το παιδί μπορεί να επιλέξει για την ζωή του μέσα και έξω από τα τείχη του σχολείου και του σπιτιού. Η ελευθεριακή σκέψη και συγκεκριμένα οι ελευθεριακές προσεγγίσεις για την μάθηση θέτουν σαν βασικό το ζήτημα της ατομικής αυτονομίας, ιδωμένο από το πρίσμα της κοινοτικής ζωής. Ο C. Ward υποστηρίζει πως η ελευθεριακή μάθηση συντελείται σε τρία επίπεδα: 1. Το επίπεδο της ατομικότητας: όπου μέσα από την αυτενέργεια ο μαθητής κατακτά την προσωπική του γνώση. 2. Το επίπεδο της κοινότητας: με τη συνεκπαίδευση, την αλληλοβοήθεια και τη συμμετοχή κατακτά το βίωμα της δημοκρατικής συμβίωσης. 3. Το επίπεδο της οργάνωσης: βιώνοντας τη λειτουργία μιας αυτοοργανωμένης δομής που διέπεται από αντιιεραρχικές, οριζόντιες σχέσεις Επιλέγουμε την αυτονομία και την αυτορρύθμιση όχι μόνο στην σχολική καθημερινότητα αλλά στο σύνολο της κοινότητας μας, γιατί είναι μια δράση ζωντανή, δημιουργική, αυθεντική. Είναι μια πράξη σαν απάντηση στην κοινωνία που ζούμε. Μια πρόταση οργάνωσης μιας σχολικής κοινότητας με τα χαρακτηριστικά της αντιιεραρχίας, της ελευθερίας και της συμμετοχής. Το Μικρό δέντρο λειτουργεί με διαδικασίες που οι ίδιοι/ες συμμετέχοντες έχουν αποφασίσει, με αφετηρία τις προσωπικές ανάγκες και επιθυμίες για την ύπαρξη ενός κοινοτικού σχολείου. Με εργαλείο τις συνελεύσεις μας, στις οποίες επιδιώκουμε την ομοφωνία σαν διαδικασία ισοτιμίας και συνδιαμόρφωσης και όχι σαν αυτοσκοπό, δημιουργούμε ένα πλέγμα επικοινωνίας όλων των ομάδων: παιδιών, γονιών, συνοδών. Σκοπός είναι να αντιμετωπίσουμε και να διαχειριστούμε τις κοινωνικές αντιφάσεις και κατασκευές που βιώνουμε μαζί με τα παιδιά και όχι να δημιουργήσουμε γι’ αυτά μια γυάλα θεωρώντας πως ζουν σε ένα κοινωνικο-πολιτικό κενό.

Αφίσα Ημερίδας

Πρόγραμμα Ημερίδας

Σε ένα ακόμα βιωματικό εργαστήρι στο Μικρό Δέντρο, θα δούμε πως πραγματώνεται η ελευθεριακή εκπαίδευση μέσα από το εργαλείο μιας αμεσοδημοκρατικής συνέλευσης. Το εργαστήρι αυτό έχει έναν διπλό στόχο. Από την μία να δημιουργήσει μία πραγματική συνέλευση στο εδώ και στο τώρα, ένα εργαλείο όπου ο κάθε ένας και η κάθε μία μπορεί ισοδύναμα να συμμετέχει, και από την άλλη να αποτελέσει μία εκπαιδευτική διαδικασία που να μας τροφοδοτήσει με νέα εργαλεία διαχείρισης της πραγματικότητας. Γιατί στην ιεραρχική οργάνωση και την ανάθεση απαντάμε με ισοδυναμία και κυκλικότητα και στον ανταγωνισμό και τον ατομικισμό με συλλογικότητα και αλληλεγγύη.
Η αυτομόρφωση απευθύνεται σε ενήλικες και είναι με ελεύθερη συνεισφορά.
ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ 6997736314, 6977850915

Την Κυριακή 9 Δεκέμβρη στις 11:00 σας περιμένουμε στο Μικρό Δέντρο, στη χειμωνιάτικη γιορτή μας.

Θα πραγματοποιηθεί ξενάγηση στον χώρο, αφήγηση παραμυθιού, face painting και θα φτιάξουμε κουλουράκια!

“Οι εκδρομές του Μικρού Δέντρου είναι αναπόσπαστο μέρος της κοινοτικής παιδαγωγικής διαδικασίας. Για μας είναι ο χώρος και ο χρόνος για να ανακαλύψουμε τους εαυτούς μας, τους άλλους αλλά και το περιβάλλον γύρω μας. Με το μέσο αυτό επανοικειοποιούμαστε τους δημόσιους χώρους παρεμβαίνοντας σε αυτούς. Η πόλη και η φύση θα είναι πάντα η καλύτερη βάση για την κατάκτηση της γνώσης και της ελευθερίας όχι μόνο των ενηλίκων αλλά και των παιδιών. Υπερασπίζοντας το δικαίωμα της παιδικής ηλικίας να μην είναι ταυτισμένη με την προετοιμασία για την ενηλικίωση, αλλά η ίδια η ζωή μέσα και έξω από τα τείχη του σχολείου και του σπιτιού.”
(Παιδαγωγικό πλαίσιο του Μικρού δέντρου)

Κάναμε ένα κύκλο γονείς-παιδιά-συνοδές και αφού ενεργοποιήσαμε το σώμα μας και τη συγκέντρωσή μας, βαλθήκαμε να προσπαθούμε να δημιουργήσουμε μια σιωπή, να κοιτάξουμε το δάσος που μας περιτριγύριζε και να ακούσουμε τους ήχους των ζώων και των φυτών που ζουν εκεί. Η επιθυμία της ομάδας των παιδιών ήταν ρητή και ήταν αυτή που παρακίνησε όλη την κοινότητα. Πάμε να περπατήσουμε μέσα στο δάσος.
Στην πορεία μας, μετά από μερικά βήματα κάτι μας τράβηξε το ενδιαφέρον. Πολλές/οί παρατήρησαν και μοιράστηκαν με τις υπόλοιπες κάστανα που βρίσκονταν πεσμένα στο έδαφος. Έτσι δώσαμε χρόνο για να αγγίξουμε αυτούς τους καρπούς, να επεξεργαστούμε το αγκαθωτό τους περίβλημα, να στρέψουμε το βλέμμα μας ψηλότερα για να απαντήσουμε σε ερωτήματα όπως το πώς είναι το δέντρο καστανιά, πώς μοιάζουν τα φύλλα της και πως ο κορμός της. Αποφασίσαμε να συνεχίσουμε την πορεία μας συλλέγοντας κάστανα που βρίσκαμε.
Μπαίνοντας στο μονοπάτι που οδηγούσε στο δάσος αρχίσαμε να ακούμε τον ήχο που έκαναν τα βήματά μας πάνω στα ξερά φύλλα. Κάποιες/οι ελαφρύναμε το βήμα μας για να κάνουμε την παρουσία μας σιωπηλή ενώ άλλοι/ες εξερευνούσαν αδιάκοπα τα άλλα έμβια όντα γύρω μας.
Η ομάδα συγκεντρώθηκε γύρω από ένα νεκρό σκαθάρι που ανακάλυψε ο Λ. και αρχίσαμε να αναρωτιόμαστε για το λόγο που πέθανε, πως ζει σ’αυτό το δάσος με τα ψηλά δέντρα και κάποιοι/ες αναπτύξαμε μια συμπάθεια γι’αυτό και ίσως και για όλα τα υπόλοιπα σκαθάρια. Στη συνέχεια εντοπίσαμε ένα κυκλάμινο. Σταθήκαμε, το αγγίξαμε παρατηρήσαμε τις ρίζες του και συζητήσαμε για τη ζωή του στο δάσος. Κάποιος σκέφτηκε να ακονίσει τα νύχια του σε ένα τραχύ φλοιό δέντρου όπως θα έκανε μια αρκούδα και τελικά όλοι/ες θέλησαν να νιώσουν πως ήταν αυτός ο φλοιός.
Βρήκαμε ένα ξέφωτο και αποφασίσαμε να σταματήσουμε. Εκεί υπήρχε μια ξύλινη κατασκευή, σαν το τίπι που έχουμε στο σχολείο. Μαζέψαμε ξερά κλαδιά για να επενδύσουμε την ξύλινη κατασκευή και μπήκαμε μέσα.
Η φύση μπορεί να μας προσφέρει αρκετά. Καρπούς για να φάμε αλλά και υλικά για να φτιάξουμε ένα σπίτι. Όμως η φύση υπάρχει εκεί και χωρίς εμάς. Τα δέντρα φυτρώνουν χωρίς να τα φυτέψει ο άνθρωπος και τα έντομα κάνουν τον κύκλο της ζωής τους χωρίς να τα βοηθά ή να τα απειλεί το ανθρώπινο χέρι.
Γυρίσαμε στο Μικρό Δέντρο και στην πρωινή συνέλευση της Δευτέρας φέραμε και όσα είχαμε μαζέψει από το δάσος του Χορτιάτη. Ο Λ. είχε προτείνει εκδρομή στο δάσος του Χορτιάτη,, όλοι και όλες συμφώνησαν. Το τοτέμ πέρασε από όσους/ες ήθελαν να μιλήσουν για την υλοποίηση της απόφασης.
Μια λέξη, μια φράση, ότι μας άρεσε, μας ενθουσίασε ή μας δυσκόλεψε. Κάποια έβαλε το θέμα : “τι θα κάνουμε με τα κάστανα”. Ο Ο. πρότεινε να τα βράσουμε και να τα φάμε. Η ιδέα τους/τις βρήκε όλους/ες σύμφωνους/ες. Όσοι/ες ήθελαν δήλωσαν τη διαθεσιμότητά τους και η ομάδα δημιουργήθηκε. Έσκαψαν ένα λάκκο στον αγρό, δίπλα στο τίπι, έφτιαξαν μια εστία με πλατιές πέτρες, μίλησαν για τη φωτιά και τους κανόνες ασφαλείας, γέμισαν την κατσαρόλα με νερό και υλοποίησαν την απόφαση. Το τέλος της ημέρας μας βρήκε να απολαμβάνουμε τα βρασμένα κάστανα συζητώντας πότε θα επισκεφθούμε ξανά το δάσος του Χορτιάτη.

Στο Μικρό Δέντρο επιθυμούμε να υπάρχει ένας χώρος συνεργασίας και επικοινωνίας με το ‘έξω’. Προσπαθώντας, έτσι, να προσεγγίσουμε την δημιουργία ενός ανοιχτού σχολείου, τα τελευταία χρόνια δεχόμαστε διάφορες επισκέψεις. Ενδιαφερόμενοι γονείς, αλληλέγγυοι φοιτητές και μαθητές, εκπαιδευτικοί κάθε εκπαιδευτικής βαθμίδας και ειδίκευσης, όλοι τους άτομα με ενδιαφέρον για την ελευθεριακή μάθηση και σκέψη. Μέσα από αυτές τις επισκέψεις, επιδιώκουμε τη δημιουργία ενός δικτύου σχέσεων, βάση του οποίου είναι το αμοιβαίο μοίρασμα και όχι μια τυποποιημένη απόμακρη στάση για τον/την παρατηρητή/τρια. Άλλωστε, για εμάς, η παιδαγωγική είναι ένα μέσο ανταλλαγής ιδεών και μάθησης. Θέλουμετη κατάκτηση της γνώσης να έρχεται μέσα από το βίωμα και όχι από την αναπαραγωγή.
Η διαδικασία της παρατήρησης αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για οποιονδήποτε/ οποιαδήποτε επιθυμεί να συμμετάσχει στο εγχείρημά μας. Βέβαια, μέσα από αυτή τη διαδικασία ξεπήδησαν και ποικίλες συνεργασίες, πάντα στα πλαίσια αμοιβαίου μοιράσματος παιδαγωγικών θεωρητικών και πρακτικών εργαλείων. Η ανατροφοδότηση που παίρνει η κοινότητά μας από την οπτική ενός εξωτερικού παρατηρητή, έχει μεγάλη σημασία. Οι κουβέντες που προκύπτουν, οι σκέψεις και οι προβληματισμοί που εκφράζονται, ενισχύουν την αυτοβελτίωση των συνοδών, επανανοηματοδοτούν την εμπειρία της κοινότητας και εν τέλει, εμπλουτίζουν την πρωινή καθημερινότητα μας με τα παιδιά.
Αποφασίσαμε, λοιπόν, η πρωινή καθημερινότητα να είναι ανοιχτή για όποιον και όποια θελήσει να τη βιώσει, τους μήνες Νοέμβριο, Φεβρουάριο και Μάιο. Υποδεχόμαστε τον παρατηρητή ή την παρατηρήτριά μας στις 9 το πρωί. Ο/η παρατηρητής/ τρια μπορεί να έχει μια σταθερή θέση σε όλους στους χώρους του σχολείου, απ’ όπου θα παρακολουθεί ό,τι συμβαίνει. Για τη διευκόλυνση της παρατήρησης δεν χρησιμοποιούμε κινητά, τάμπλετ ή άλλα αντικείμενα που θα τραβήξουν την προσοχή των παιδιών. Φροντίζουμε να έχουμε όσο το δυνατόν πιο διακριτική στάση στο χώρο.
Για τον προγραμματισμό παρατήρησης ή/και για περισσότερες πληροφορίες, στείλτε μας email στο alliotikosxoleio@yahoo.gr.

Mια μέρα στο Μικρό Δέντρο

Πώς είναι μία μέρα στο μικρό δέντρο; Συχνά επισκέπτες και επισκέπτριες μας κάνουν αυτήν την ερώτηση και συχνά η απάντηση δεν είναι εύκολη. Το σίγουρο είναι πως η κάθε μέρα είναι διαφορετική για τον καθένα και την κάθε μία. Σε ένα ελεύθερο σχολείο η μάθηση δεν θα μπορούσε να γίνεται με πρόγραμμα και η συμβίωση εμπεριέχει κανόνες και όρια τόσο ρευστά, οργανικά και μεταβαλλόμενα όπως και κάθε πραγματική συνθήκη που περιλαμβάνει ανθρώπους που αναπτύσσονται, μαθαίνουν και εξελίσσονται με βάση τις ανάγκες και τις επιθυμίες τους.

Μία μέρα στο Μικρό δέντρο θα μπορούσε να περιγραφεί με ένα απλό χρονοδιάγραμμα όπως:
 8:30-9:00 προσέλευση…
 9.00-10.00 πρωινό κ.τ.λ.
Ένα τέτοιο χρονοδιάγραμμα υπάρχει διαθέσιμο για όποιον ενδιαφέρεται να το μάθει. Αν όμως περιοριστούμε σε αυτό τότε είναι σαν να αγνοούμε όλη την δυναμική που συνοδεύει ένα μικρό παιδί που επιλέγει ελεύθερα την δραστηριότητα του, αφοσιώνεται σε αυτήν με πάθος και δεν την εγκαταλείπει παρά μόνον όταν την ολοκληρώσει…. πολλές φορές για περισσότερες από μία φορές. Εμείς δεν προσπαθούμε να χωρέσουμε αυτήν την δραστηριότητα του παιδιού σε ένα άκαμπτο αναλυτικό πρόγραμμα αλλά αντίθετα προσπαθούμε να χτίσουμε το πρόγραμμα γύρω από την δραστηριότητα αυτή.
Αλλά επειδή αυτά είναι όλα πράγματα πολύ αφηρημένα και είναι άλλο να μιλάμε θεωρητικά για την ελευθερία κι άλλο να τη διαχειριζόμαστε βιωματικά, σας προσκαλούμε το Σάββατο για να προσπαθήσουμε να βιώσουμε όλοι μαζί την εμπειρία της ελεύθερη μάθησης και την αμηχανία που μπορεί να προκαλεί η ελευθερία. Θα ξεκινήσουμε με έναν κύκλο γνωριμίας και στην συνέχεια θα υπάρξει χρόνος να περιπλανηθούμε σε όλους τους χώρους του σχολείου και να επιλέξουμε ελεύθερα την δραστηριότητα μας με βάση τα ενδιαφέροντα μας, όπως ακριβώς κάνουν και τα παιδιά. Μετά από ένα μικρό διάλειμμα θα ακολουθήσει μία σύντομη θεωρητική εισήγηση από εμάς έτσι ώστε να υπάρξει αρκετός χρόνος στην συνέχεια για αναστοχασμό και συζήτηση. Θα αποπειραθούμε να επεξεργαστούμε ερωτήματα όπως:
 Τι σημαίνει ελευθερία επιλογής;
 Τι είναι κατεύθυνση και τι παρέμβαση;
 Ποιός ο ρόλος του ενήλικα σε ένα τέτοιο περιβάλλον;
 Πώς νιώθουμε όταν δεν υπάρχει κάποιος να μας λέει τι και πώς να το κάνουμε, όταν δεν υπάρχει “σωστό” και “λάθος” αλλά ούτε και έπαινος ή τιμωρία;
 Πως προκύπτουν τα όρια;
 Πώς νιώθουμε όταν δεν έχουμε κάποιον να μας κατευθύνει και πώς όταν έχουμε;
 Είναι καλύτερα να δουλεύουμε/παίζουμε μόνοι/ες μας ή με παρέα;
 Πως μαθαίνουμε;

Φέρτε και τα δικά σας το Σάββατο 3 Νοεμβρίου στις 17:30 στο Μικρό δέντρο.

Σας περιμένουμε.

Η αυτομόρφωση απευθύνεται σε ενήλικες.

ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ: 6997736314, 6977850915

Στηρίζουμε και συμμετέχουμε στο 1ο Φεστιβάλ Συνεργατισμού στο ανακτημένο εργοστάσιο της ΒΙΟ.ΜΕ.

Την Κυριακή 14 Οκτωβρίου στις 16.00 συζητάμε για το Φύλο, Σώμα, Σεξουαλικότητα στην παιδική ηλικία.