Στο Μικρό Δέντρο επιθυμούμε να υπάρχει ένας χώρος συνεργασίας και επικοινωνίας με το ‘έξω’. Προσπαθώντας, έτσι, να προσεγγίσουμε την δημιουργία ενός ανοιχτού σχολείου, τα τελευταία χρόνια δεχόμαστε διάφορες επισκέψεις. Ενδιαφερόμενοι γονείς, αλληλέγγυοι φοιτητές και μαθητές, εκπαιδευτικοί κάθε εκπαιδευτικής βαθμίδας και ειδίκευσης, όλοι τους άτομα με ενδιαφέρον για την ελευθεριακή μάθηση και σκέψη. Μέσα από αυτές τις επισκέψεις, επιδιώκουμε τη δημιουργία ενός δικτύου σχέσεων, βάση του οποίου είναι το αμοιβαίο μοίρασμα και όχι μια τυποποιημένη απόμακρη στάση για τον/την παρατηρητή/τρια. Άλλωστε, για εμάς, η παιδαγωγική είναι ένα μέσο ανταλλαγής ιδεών και μάθησης. Θέλουμετη κατάκτηση της γνώσης να έρχεται μέσα από το βίωμα και όχι από την αναπαραγωγή.
Η διαδικασία της παρατήρησης αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για οποιονδήποτε/ οποιαδήποτε επιθυμεί να συμμετάσχει στο εγχείρημά μας. Βέβαια, μέσα από αυτή τη διαδικασία ξεπήδησαν και ποικίλες συνεργασίες, πάντα στα πλαίσια αμοιβαίου μοιράσματος παιδαγωγικών θεωρητικών και πρακτικών εργαλείων. Η ανατροφοδότηση που παίρνει η κοινότητά μας από την οπτική ενός εξωτερικού παρατηρητή, έχει μεγάλη σημασία. Οι κουβέντες που προκύπτουν, οι σκέψεις και οι προβληματισμοί που εκφράζονται, ενισχύουν την αυτοβελτίωση των συνοδών, επανανοηματοδοτούν την εμπειρία της κοινότητας και εν τέλει, εμπλουτίζουν την πρωινή καθημερινότητα μας με τα παιδιά.
Αποφασίσαμε, λοιπόν, η πρωινή καθημερινότητα να είναι ανοιχτή για όποιον και όποια θελήσει να τη βιώσει, τους μήνες Νοέμβριο, Φεβρουάριο και Μάιο. Υποδεχόμαστε τον παρατηρητή ή την παρατηρήτριά μας στις 9 το πρωί. Ο/η παρατηρητής/ τρια μπορεί να έχει μια σταθερή θέση σε όλους στους χώρους του σχολείου, απ’ όπου θα παρακολουθεί ό,τι συμβαίνει. Για τη διευκόλυνση της παρατήρησης δεν χρησιμοποιούμε κινητά, τάμπλετ ή άλλα αντικείμενα που θα τραβήξουν την προσοχή των παιδιών. Φροντίζουμε να έχουμε όσο το δυνατόν πιο διακριτική στάση στο χώρο.
Για τον προγραμματισμό παρατήρησης ή/και για περισσότερες πληροφορίες, στείλτε μας email στο alliotikosxoleio@yahoo.gr.

Mια μέρα στο Μικρό Δέντρο

Πώς είναι μία μέρα στο μικρό δέντρο; Συχνά επισκέπτες και επισκέπτριες μας κάνουν αυτήν την ερώτηση και συχνά η απάντηση δεν είναι εύκολη. Το σίγουρο είναι πως η κάθε μέρα είναι διαφορετική για τον καθένα και την κάθε μία. Σε ένα ελεύθερο σχολείο η μάθηση δεν θα μπορούσε να γίνεται με πρόγραμμα και η συμβίωση εμπεριέχει κανόνες και όρια τόσο ρευστά, οργανικά και μεταβαλλόμενα όπως και κάθε πραγματική συνθήκη που περιλαμβάνει ανθρώπους που αναπτύσσονται, μαθαίνουν και εξελίσσονται με βάση τις ανάγκες και τις επιθυμίες τους.

Μία μέρα στο Μικρό δέντρο θα μπορούσε να περιγραφεί με ένα απλό χρονοδιάγραμμα όπως:
 8:30-9:00 προσέλευση…
 9.00-10.00 πρωινό κ.τ.λ.
Ένα τέτοιο χρονοδιάγραμμα υπάρχει διαθέσιμο για όποιον ενδιαφέρεται να το μάθει. Αν όμως περιοριστούμε σε αυτό τότε είναι σαν να αγνοούμε όλη την δυναμική που συνοδεύει ένα μικρό παιδί που επιλέγει ελεύθερα την δραστηριότητα του, αφοσιώνεται σε αυτήν με πάθος και δεν την εγκαταλείπει παρά μόνον όταν την ολοκληρώσει…. πολλές φορές για περισσότερες από μία φορές. Εμείς δεν προσπαθούμε να χωρέσουμε αυτήν την δραστηριότητα του παιδιού σε ένα άκαμπτο αναλυτικό πρόγραμμα αλλά αντίθετα προσπαθούμε να χτίσουμε το πρόγραμμα γύρω από την δραστηριότητα αυτή.
Αλλά επειδή αυτά είναι όλα πράγματα πολύ αφηρημένα και είναι άλλο να μιλάμε θεωρητικά για την ελευθερία κι άλλο να τη διαχειριζόμαστε βιωματικά, σας προσκαλούμε το Σάββατο για να προσπαθήσουμε να βιώσουμε όλοι μαζί την εμπειρία της ελεύθερη μάθησης και την αμηχανία που μπορεί να προκαλεί η ελευθερία. Θα ξεκινήσουμε με έναν κύκλο γνωριμίας και στην συνέχεια θα υπάρξει χρόνος να περιπλανηθούμε σε όλους τους χώρους του σχολείου και να επιλέξουμε ελεύθερα την δραστηριότητα μας με βάση τα ενδιαφέροντα μας, όπως ακριβώς κάνουν και τα παιδιά. Μετά από ένα μικρό διάλειμμα θα ακολουθήσει μία σύντομη θεωρητική εισήγηση από εμάς έτσι ώστε να υπάρξει αρκετός χρόνος στην συνέχεια για αναστοχασμό και συζήτηση. Θα αποπειραθούμε να επεξεργαστούμε ερωτήματα όπως:
 Τι σημαίνει ελευθερία επιλογής;
 Τι είναι κατεύθυνση και τι παρέμβαση;
 Ποιός ο ρόλος του ενήλικα σε ένα τέτοιο περιβάλλον;
 Πώς νιώθουμε όταν δεν υπάρχει κάποιος να μας λέει τι και πώς να το κάνουμε, όταν δεν υπάρχει “σωστό” και “λάθος” αλλά ούτε και έπαινος ή τιμωρία;
 Πως προκύπτουν τα όρια;
 Πώς νιώθουμε όταν δεν έχουμε κάποιον να μας κατευθύνει και πώς όταν έχουμε;
 Είναι καλύτερα να δουλεύουμε/παίζουμε μόνοι/ες μας ή με παρέα;
 Πως μαθαίνουμε;

Φέρτε και τα δικά σας το Σάββατο 3 Νοεμβρίου στις 17:30 στο Μικρό δέντρο.

Σας περιμένουμε.

Η αυτομόρφωση απευθύνεται σε ενήλικες.

ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ: 6997736314, 6977850915

Στηρίζουμε και συμμετέχουμε στο 1ο Φεστιβάλ Συνεργατισμού στο ανακτημένο εργοστάσιο της ΒΙΟ.ΜΕ.

Την Κυριακή 14 Οκτωβρίου στις 16.00 συζητάμε για το Φύλο, Σώμα, Σεξουαλικότητα στην παιδική ηλικία.

Το Μικρό Εργαστήρι Θεάτρου γεννήθηκε μέσα στο Μικρο Δέντρο με στόχο να αποτελέσει επιπλέον χωρόχρονο συνάντησης της κοινότητας αλλά και ένα παράθυρο ώστε αυτή να « μεγαλώσει».
Μέσα στο θέατρο βρίσκουμε την κατάλληλη ατμόσφαιρα και εργαλεία για να μοιραζόμαστε βιώματα και να μάθουμε να συνδημιουργούμε, να εξερευνούμε ζητήματα που απασχολούν το άτομο ή την κοινότητα , να ανακαλύπτουμε και να χρησιμοποιούμε τα εκφραστικά μας μέσα, να κατασκευάσουμε κοινούς συμβολισμούς και γλώσσες, να γνωρίσουμε πολλές οπτικές γωνίες σε μια εικόνα, να κατασκευασουμε με υλικά φανταστικούς κόσμους, να εξασκούμε τον αυθορμητισμό και έπειτα την οργάνωση μας , να καταλαβαίνουμε το μέσα μας και το έξω μας με το χρονορρυθμό που επιλέγουμε ελεύθερα άλλοτε ατομικά και άλλοτε συλλογικά.
Με αφορμή «κάτι που σκέφτομαι», κάτι που μας «βασανίζει», μια ιστορία, ένα περιστατικό της καθημερινότητας, μια φωτογραφία ή έναν πινάκα, ένα τραγούδι ή ένα παιχνίδι και μέσα από τον αυτοσχεδιασμό, την κίνηση, τη μουσική και το τραγούδι, το λόγο αλλά και τη σιωπή, τα σκηνικά και τις μεταμφιέσεις, τις κούκλες και τις μάσκες, τη συμβολική γλώσσα προσπαθούμε να καταλάβουμε, να μοιραστούμε, να εξηγήσουμε, να ξανασκεφτούμε, να πειραματιστούμε πάνω σε προβλήματα και λύσεις, να χτίσουμε συλλογικά τη δική μας αισθητική γλώσσσα.

στη Facta non Verba…

H θεατρική ομάδα Facta non Verba δημιουργήθηκε το 2002 με κοινή αφετηρία την αγάπη για το θέατρο, την επιθυμία για κοινωνική απελευθέρωση, και την ελεύθερη δημιουργία. Δίνοντας έμφαση στην κοινωνικοπολιτική διάσταση και τη συλλογική φύση του θεάτρου, ανοίγουμε ένα νέο κύκλο στον νέο μας χώρο (Βαλαωρίτου 18 στον 7ο όροφο Θεσσαλονίκη) εγκαινιάζοντας το Θέατρο της Επικοινωνίας. Στόχος μας είναι η προώθηση της επικοινωνίας, της αυτοοργάνωσης, της συλλογικής λήψης αποφάσεων, της βιωματικής μάθησης, της ατομικής και συλλογικής αυτομόρφωσης και η ενεργή παρουσία μας στην πόλη συστηματικά μέσω της συλλογικής δημιουργίας σε μέρη που θα επιλέγουμε.

Το εργαστήρι απευθύνεται σε παιδιά από (5) ετών
Είσοδος από Λέοντος Σοφού 20
Πληροφορίες – εγγραφές : 6996446690 και 6944564328

Το Μικρό δέντρο συμμετέχει στην συνάντηση διαλόγου με θέμα ‘Η αξία της αυτοδιαχείρισης: ιδέες και πρακτικές, η οποία διοργανώνεται από το Πρόγραμμα Προαγωγής Αυτοβοήθειας στη Ραψάνη της Λάρισας στις 31 Αυγούστου με 2 Σεπτεμβρίου.

Κεντρικός στόχος του διημέρου είναι η ανάδειξη της σημασίας της αυτοδιαχείρισης ως μέσου απάντησης σε κοινωνικές ανάγκες και προβλήματα.

Πριν λίγο καιρό μας ήρθαν δύο κούτες με το ταχυδρομείο. Κάτσαμε όλοι και όλες σε ένα κύκλο για να ανοίξουμε τα κουτιά εκ των οποίων το ένα ήταν από Αθήνα και το άλλο από Αγγλία. Κάθε φορά που παραγγέλνουμε παιδαγωγικό υλικό όλη η κοινότητα μοιράζεται τον ενθουσιασμό. Πριν όμως απαριθμήσουμε τα καινούρια υλικά, ας πάρουμε τα πράγματα με την σειρά.
Τον Σεπτέμβριο του 2013 νοικιάσαμε ένα σπίτι στο Κρυονέρι και αφού το βάψαμε, το μαστορέψαμε και το καθαρίσαμε κάναμε μια ικανοποιητική παραγγελία ακατέργαστου ξύλου και… βουρ για τις δουλειές. Το ξύλο θα το μεταμορφώνονταν σε έπιπλα και παιδαγωγικό υλικό για το σχολείο μας. Στην πορεία συναντηθήκαμε με επιπλοποιούς, μαραγκούς, μπογιατζήδες και άλλους τεχνίτες. Μας κόβανε κύβους, πρίσματα και ράβδους σε ακριβείς διαστάσεις και εμείς μετά τα τροχίζαμε και τα βάφαμε. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι μας πρόσφεραν τον χρόνο τους και τα υλικά τους χωρίς να έχουν άμεση εμπλοκή ή κάποιο όφελος από το εγχείρημα. Σιγά σιγά μάθαμε όλες να κατασκευάζουμε και να μεταποιούμε έπιπλα αλλά και αντικείμενα στα μέτρα των παιδιών. Έτσι λοιπόν, κατασκευάστηκαν τα ράφια, οι βιβλιοθήκες και τα τραπέζια του σχολείου. Χρειάστηκαν επίσης πολλές ώρες υπομονής και συγκέντρωσης για να βαφτούν ο ροζ πύργος, η καφέ σκάλα, η μπλε και κόκκινες ράβδοι, οι χρωματικές πλάκες, η κινητή αλφάβητος, τα δώρα του Froebel, το οικοδομικό υλικό κ.τ.λ. Ακόμη, μαζέψαμε από τα σπίτια μας και τα σπίτια φίλων και αλληλέγγυων, ότι άλλο μπορεί να χρειάζεται ένα σπίτι με αρκετούς συγκάτοικους.
Συνεχίζοντας με το ζήτημα του περιορισμένου χρόνου – σαν προβληματική της αυτοοργάνωσης – γεγονός που σίγουρα δεν απασχολεί τα παιδιά αλλά τους ενήλικες. Οι ενήλικες θεωρούμε πως δεν θέλουμε να χάνουμε το χρόνο μας, ενώ αντίθετα για τα παιδιά θεωρούμε δεδομένο πως χάνουνε το χρόνο τους παίζοντας. Παρ’ όλα αυτά “Είναι προφανές ότι τα παιδικά χρόνια δε θα έπρεπε να ξοδεύονται άσκοπα όσο τώρα…Τα παιδιά που έχουν κατασκευάσει με κομμάτια από χρωματιστά χαρτιά τα τετράγωνα του Πυθαγόρειου Θεωρήματος δεν θα το δουν σαν ένα όργανο βασανισμού που επινόησαν οι δάσκαλοι για την γεωμετρία…Γνωρίζουμε πόσο αρέσει στα παιδιά να κατασκευάζουν παιχνίδια μόνα τους…Οι γονείς, όμως, είτε ναρκώνουν από βλακεία αυτό το πάθος ή δεν ξέρουν πως να το χρησιμοποιήσουν.”* Τα παιδιά του Μικρού Δέντρου δεν έφτασαν πρώτη φορά μια Δευτέρα με τις τσάντες στην αυλή του σχολείου και πέρασαν με αγωνία την πόρτα αποχωριζόμενα τους γονείς τους, αλλά ήταν ενεργά και παρόντα σε όλες τις διαδικασίες προετοιμασίας του σχολείου. Και έτσι ακόμα συμβαίνει, κάθε εργασία που χρειάζεται ή αποφασίζεται να γίνει μας αφορά όλους/ες και είναι ευθύνη τόσο του ατόμου που το ανέλαβε όσο και ολόκληρης της κοινότητας.

Φτάνοντας στην φετινή σχολική χρονιά, τον Σεπτέμβριο του 2018 το Μικρό Δέντρο είναι εμπλουτισμένο και ‘μεγαλωμένο’ κατά πέντε χρόνια. Όπως λοιπόν και το περιβάλλον έχει εμπλουτιστεί με παιδαγωγικό υλικό, έπιπλα και βιβλία, έτσι και το έμψυχο μέρος του περιβάλλοντος δηλ. το πλέγμα των σχέσεων μας και των εμπειριών μας τόσο στο εσωτερικό της κοινότητας όσο και στις συνεργασίες της. Η παιδαγωγική που έχουμε επιλέξει και προσπαθούμε να πραγματώσουμε είναι τρόπος ζωής και συμβίωσης στο σπίτι, στο σχολείο, στη πόλη, στη φύση…
Ανοίγοντας ζητήματα αλληλεγγύης θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τα άτομα και τις συλλογικότητες που μας στήριξαν και μας στηρίζουν στο μέλλον, στο παρελθόν και στο παρόν.

“Η αληθινή εκπαίδευση, άξια του ονόματος της, θα κατορθώσει τα πάντα μόνο με τον αυθορμητισμό.” F. Ferrer

*P. Kropotkin, Διανοητική και χειρωνακτική εργασία, ελεύθερος τύπος 2015

Ο διώνυμος κύβος. Μοντεσσοριανό υλικό που αναπαριστά με αισθητηριακό τρόπο το ανάπτυγμα του κύβου (α+β) εις την τρίτη. Το παιδί χτίζει τον κύβο καθοδηγούμενο μόνο από το χρώμα και το σχήμα, εξερευνώντας μία αφηρημένη ιδέα βασιζόμενο σε πληροφορίες που ήδη γνωρίζει. Η φιλοσοφία αυτή, του να ξεκινάς από κάτι χειροπιαστό και συγκεκριμένο και να οδηγείσαι βήμα βήμα στον κόσμο της αφαίρεσης, διαπερνά όλο το Μοντεσσοριανό υλικό.

Ξεκινήσαμε τη μελέτη για το φύλο, το σώμα και τη σεξουαλικότητα στην παιδική ηλικία, αναγνωρίζοντας πως δεν ζούμε σε μια κοινωνικά και πολιτικά κενή συνθήκη αλλά σε μια πατριαρχική και καπιταλιστική δόμηση των δυτικών κοινωνιών, μέσα στις οποίες το φύλο, το σώμα και η σεξουαλικότητα αποτελούν μηχανισμούς εξουσίας και επιβολής του κυρίαρχου συστήματος, όμως και πεδία μάχης και αντιστάσεων. Έτσι, είμαστε ενάντια στην εξήγηση των διακρίσεων, σε σχέση με το φύλο, το σώμα και τη σεξουαλικότητα, ως φυσικά βιολογικά δεδομένα, διότι με αυτόν τον τρόπο γίνονται αντιληπτές ως φυσικές και νομιμοποιούνται οι κοινωνικές ανισότητες και οι σχέσεις εξουσίας που προκύπτουν.
Η στάση της κοινότητάς μας σε σχέση με τη διαδικασία εκμάθησης του φύλου, τις ενήλικες προσδοκίες και τις έμφυλες διακρίσεις αποτυπώνεται στην όλη διαμόρφωση του μαθησιακού περιβάλλοντος, της ενήλικης συμπεριφοράς, των σχέσεών και των πολιτικών διαδικασιών μας. Προσεγγίζουμε με ενδιαφέρον τις έννοιες του αυτοπροσδιορισμού και της ισοδυναμίας.
Αντιμετωπίζουμε το σώμα ως κύριο μέσο γνωριμίας, αλληλεπίδρασης και επικοινωνίας με τον εαυτό και τους άλλους. Δίνουμε έμφαση στο δικαίωμα για την αυτοδιάθεση του σώματος και στη διαμόρφωση, από ενήλικες και παιδιά, μιας κουλτούρας συναίνεσης ως προς αυτό.
Βλέπουμε τη θεωρία της παιδικής αθωότητας και την κυρίαρχη άποψη πως η σεξουαλικότητα αποτελεί άκρως ιδιωτικό ή ενήλικο ζήτημα, ως θέσεις που καταστέλλουν την παιδική αυτονομία.

We began our research about gender, body and sexuality in childhood by recognizing that we don’t live our lives in a social and political gap (emptiness), but in patriarchal capitalist western society in which gender, body and sexuality consist mechanisms of authoritarianism and enforcement of a dominant system, but also a battlefield of resistance. For this matter, we are against the interpretation of any discrimination due to biological data, because in this way social inequality and authoritarian relationships become natural and legitimate.
Our pedagogical approach in the procedure of learning the gender, the body and the sexuality, is reflected in the whole environment. In adult behavior, relationships and expectations, in gender discrimination, in our political procedures. We approach with interest in the meaning of self-designation and equivalence.
The body is channel of meeting, reacting and communicating with ourselves and the others. We emphasize on the right to self-sufficiency and determination, for adults and children, a culture of consent.
The theory of children’s innocence is a dominant perspective, which suppresses children’ autonomy and preserves sexuality as a highly private and adult issue.

Πέμπτη 14 Ιούνη, 18:30

“Η συνέλευση των παιδιών”, workshop για παιδιά και γονείς από το Μικρό Δέντρο

η διαδικασία βήμα – βήμα

1. Καθόμαστε σε ένα κύκλο, έτσι ώστε να μπορούμε να κοιταχτούμε όλες/οι μεταξύ μας.
2. Χρησιμοποιούμε τεχνικές χαλάρωσης για να ηρεμήσουμε.
3. Κάνουμε ένα παιχνίδι γνωριμίας.
4. Πραγματοποιείται η ανάγνωση του βιβλίου ‘ο θυμωμένος Αρθουρ’.
5. Η συντονίστρια της συνέλευσης, δηλαδή αυτή που θα δίνει το λόγο σε όποια/ον θέλει να μιλήσει, παίρνει στα χέρια της το τοτέμ.
6. Η υπεύθυνη των πρακτικών της συνέλευσης, παίρνει το τετράδιο των πρακτικών, στο οποίο θα καταγράφει τις ιδέες και τις σκέψεις που θα ειπωθούν.
7. Όποια/ ος θέλει να πει κάποια σκέψη, ιδέα, πρόταση ή θέλει να απαντήσει σε κάποιο προβληματισμό που έθεσε η συντονίστρια σχετικά με την ιστορία, σηκώνει το χέρι και περιμένει ώσπου η συντονίστρια της/του δώσει το λόγο.
8. Αυτή/ός που κρατάει κάθε φορά το τοτέμ, είναι αυτή/ός που μιλάει. Οι υπόλοιπες/οι στρέφουμε τα μάτια και τα αυτιά μας σ’ αυτή/όν για να ακούσουμε προσεκτικά τί έχει να μας πει.
9. Αφού μιλήσουν όσες και όσοι θέλουν από μία φορά, έχουν κάνει, δηλαδή, την πρωτολογία τους, μπορεί όποια/ος θέλει να δευτερολογήσει.
10. αφού ολοκληρωθούν και οι δευτερολογίες, διαβάζουμε τις προτάσεις που έγιναν και προσπαθούμε να πάρουμε μια ομόφωνη απόφαση, δηλαδή μια απόφαση στην οποία να συμφωνούμε όλες και όλοι. Μπορεί να υπάρξουν και περισσότερες από μία ομόφωνες αποφάσεις.
11. Αν υπάρξει ομόφωνη απόφαση ή ομόφωνες αποφάσεις, την/ τις υλοποιούμε όλες/όλοι μαζί ή σε ομάδες.

και να μην ξεχάσουμε…

• απενεργοποιούμε τα κινητά μας
• δεν μπαίνουμε στη μέση του κύκλου
• δεν πιέζουμε κάποια/ον να συμμετέχει ή να παραμείνει στη συνέλευση χωρίς τη θέλησή της/του
• οι ενήλικες μπορούν να συνοδεύουν τα παιδιά και να συμμετέχουν στη συνέλευση, όμως θα δίνεται στα παιδιά η προτεραιότητα στο χώρο και στο λόγο.
• αν θέλουμε απλώς να παρακολουθήσουμε από κοντά τη συνέλευση, χρειάζεται να είμαστε αθόρυβες/οι και διακριτικές/οι
• δεν διακόπτουμε αυτήν/όν που μιλάει. Σηκώνουμε το χέρι μας και περιμένουμε τη σειρά μας.