“Οι εκδρομές του Μικρού Δέντρου είναι αναπόσπαστο μέρος της κοινοτικής παιδαγωγικής διαδικασίας. Για μας είναι ο χώρος και ο χρόνος για να ανακαλύψουμε τους εαυτούς μας, τους άλλους αλλά και το περιβάλλον γύρω μας. Με το μέσο αυτό επανοικειοποιούμαστε τους δημόσιους χώρους παρεμβαίνοντας σε αυτούς. Η πόλη και η φύση θα είναι πάντα η καλύτερη βάση για την κατάκτηση της γνώσης και της ελευθερίας όχι μόνο των ενηλίκων αλλά και των παιδιών. Υπερασπίζοντας το δικαίωμα της παιδικής ηλικίας να μην είναι ταυτισμένη με την προετοιμασία για την ενηλικίωση, αλλά η ίδια η ζωή μέσα και έξω από τα τείχη του σχολείου και του σπιτιού.”
(Παιδαγωγικό πλαίσιο του Μικρού δέντρου)
Κάναμε ένα κύκλο γονείς-παιδιά-συνοδές και αφού ενεργοποιήσαμε το σώμα μας και τη συγκέντρωσή μας, βαλθήκαμε να προσπαθούμε να δημιουργήσουμε μια σιωπή, να κοιτάξουμε το δάσος που μας περιτριγύριζε και να ακούσουμε τους ήχους των ζώων και των φυτών που ζουν εκεί. Η επιθυμία της ομάδας των παιδιών ήταν ρητή και ήταν αυτή που παρακίνησε όλη την κοινότητα. Πάμε να περπατήσουμε μέσα στο δάσος.
Στην πορεία μας, μετά από μερικά βήματα κάτι μας τράβηξε το ενδιαφέρον. Πολλές/οί παρατήρησαν και μοιράστηκαν με τις υπόλοιπες κάστανα που βρίσκονταν πεσμένα στο έδαφος. Έτσι δώσαμε χρόνο για να αγγίξουμε αυτούς τους καρπούς, να επεξεργαστούμε το αγκαθωτό τους περίβλημα, να στρέψουμε το βλέμμα μας ψηλότερα για να απαντήσουμε σε ερωτήματα όπως το πώς είναι το δέντρο καστανιά, πώς μοιάζουν τα φύλλα της και πως ο κορμός της. Αποφασίσαμε να συνεχίσουμε την πορεία μας συλλέγοντας κάστανα που βρίσκαμε.
Μπαίνοντας στο μονοπάτι που οδηγούσε στο δάσος αρχίσαμε να ακούμε τον ήχο που έκαναν τα βήματά μας πάνω στα ξερά φύλλα. Κάποιες/οι ελαφρύναμε το βήμα μας για να κάνουμε την παρουσία μας σιωπηλή ενώ άλλοι/ες εξερευνούσαν αδιάκοπα τα άλλα έμβια όντα γύρω μας.
Η ομάδα συγκεντρώθηκε γύρω από ένα νεκρό σκαθάρι που ανακάλυψε ο Λ. και αρχίσαμε να αναρωτιόμαστε για το λόγο που πέθανε, πως ζει σ’αυτό το δάσος με τα ψηλά δέντρα και κάποιοι/ες αναπτύξαμε μια συμπάθεια γι’αυτό και ίσως και για όλα τα υπόλοιπα σκαθάρια. Στη συνέχεια εντοπίσαμε ένα κυκλάμινο. Σταθήκαμε, το αγγίξαμε παρατηρήσαμε τις ρίζες του και συζητήσαμε για τη ζωή του στο δάσος. Κάποιος σκέφτηκε να ακονίσει τα νύχια του σε ένα τραχύ φλοιό δέντρου όπως θα έκανε μια αρκούδα και τελικά όλοι/ες θέλησαν να νιώσουν πως ήταν αυτός ο φλοιός.
Βρήκαμε ένα ξέφωτο και αποφασίσαμε να σταματήσουμε. Εκεί υπήρχε μια ξύλινη κατασκευή, σαν το τίπι που έχουμε στο σχολείο. Μαζέψαμε ξερά κλαδιά για να επενδύσουμε την ξύλινη κατασκευή και μπήκαμε μέσα.
Η φύση μπορεί να μας προσφέρει αρκετά. Καρπούς για να φάμε αλλά και υλικά για να φτιάξουμε ένα σπίτι. Όμως η φύση υπάρχει εκεί και χωρίς εμάς. Τα δέντρα φυτρώνουν χωρίς να τα φυτέψει ο άνθρωπος και τα έντομα κάνουν τον κύκλο της ζωής τους χωρίς να τα βοηθά ή να τα απειλεί το ανθρώπινο χέρι.
Γυρίσαμε στο Μικρό Δέντρο και στην πρωινή συνέλευση της Δευτέρας φέραμε και όσα είχαμε μαζέψει από το δάσος του Χορτιάτη. Ο Λ. είχε προτείνει εκδρομή στο δάσος του Χορτιάτη,, όλοι και όλες συμφώνησαν. Το τοτέμ πέρασε από όσους/ες ήθελαν να μιλήσουν για την υλοποίηση της απόφασης.
Μια λέξη, μια φράση, ότι μας άρεσε, μας ενθουσίασε ή μας δυσκόλεψε. Κάποια έβαλε το θέμα : “τι θα κάνουμε με τα κάστανα”. Ο Ο. πρότεινε να τα βράσουμε και να τα φάμε. Η ιδέα τους/τις βρήκε όλους/ες σύμφωνους/ες. Όσοι/ες ήθελαν δήλωσαν τη διαθεσιμότητά τους και η ομάδα δημιουργήθηκε. Έσκαψαν ένα λάκκο στον αγρό, δίπλα στο τίπι, έφτιαξαν μια εστία με πλατιές πέτρες, μίλησαν για τη φωτιά και τους κανόνες ασφαλείας, γέμισαν την κατσαρόλα με νερό και υλοποίησαν την απόφαση. Το τέλος της ημέρας μας βρήκε να απολαμβάνουμε τα βρασμένα κάστανα συζητώντας πότε θα επισκεφθούμε ξανά το δάσος του Χορτιάτη.
Σε ένα ακόμα βιωματικό εργαστήρι στο Μικρό Δέντρο, θα δούμε πως πραγματώνεται η ελευθεριακή εκπαίδευση μέσα από το εργαλείο μιας αμεσοδημοκρατικής συνέλευσης. Το εργαστήρι αυτό έχει έναν διπλό στόχο. Από την μία να δημιουργήσει μία πραγματική συνέλευση στο εδώ και στο τώρα, ένα εργαλείο όπου ο κάθε ένας και η κάθε μία μπορεί ισοδύναμα να συμμετέχει, και από την άλλη να αποτελέσει μία εκπαιδευτική διαδικασία που να μας τροφοδοτήσει με νέα εργαλεία διαχείρισης της πραγματικότητας. Γιατί στην ιεραρχική οργάνωση και την ανάθεση απαντάμε με ισοδυναμία και κυκλικότητα και στον ανταγωνισμό και τον ατομικισμό με συλλογικότητα και αλληλεγγύη.