Αν το διαχρονικό της βιωματικής μάθησης του Dewey ήταν οι απαρχές της προοδευτικής αγωγής στις αρχές του 20ου αιώνα, αργότερα έρχεται το κίνημα της αποσχολειοποίησης να σπάσει την κανονικότητα (Illic, Kozol, Gatto, Goodman)
Βασικά χαρακτηριστικά της αποσχολειοποίησης:
1. Σε επίπεδο ατομικό: αυτονομία, αυτοδιεύθυνση, αυτομόρφωση. Ενεργή μάθηση. Διάσπαρτα κέντρα μάθησης σε όλη την κοινότητα.
2. Σε επίπεδο κοινότητας: Συμμετοχή, αλληλοβοήθεια, κοινωνικοπολιτική δράση/δημόσιος λόγος, πνευματική και χειρωνακτική εργασία, δράση σε υποομάδες.
3. Διαδικαστικό/λειτουργικό επίπεδο: Αποκέντρωση των εξουσιών, ομάδες εργασίας, αντιιεραρχικές σχέσεις, κυκλικότητα.
Τον ίδιο καιρό περίπου στην Γαλλία το κίνημα Freinet οργανώνει το λαικό σχολείο με τα εξής βασικά χαρακτηριστικά:
1. Σχολείο ανοιχτό στην ζωή: Σχολείο που σπάει τα όρια του μέσα/έξω, ανοιχτό και ζωντανό και σε αλληλεπίδραση με την πόλη.
2. Σχολείο εργασίας; Δεν υπάρχει διαχωρισμός πνευματικής και χειρωνακτικής εργασίας, σχολείο οικονομικά αυτόνομο και αλληλέγγυο.
3. Σχολείο φιλόξενο, αταξικό, συνεργατικό, με άνοιγμα στην διαφορετικότητα και αυτοδιοικούμενο
4. Σχολείο αληθινής επικοινωνίας, ελεύθερης έκφρασης και συνεκπαίδευσης διαφορετικών ηλικιών όπου ενδυναμώνονται οι κοινωνικές σχέσεις.
Τα δύο παραπάνω κινήματα δεν είναι τα μοναδικά που μας εμπνέουν για την δημιουργία ενός σχολείου για παιδιά 3-12 χρονών, σίγουρα όμως έχουν πολλά στοιχεία με βάση τα οποία θα θέλαμε να δομήσουμε τις λεπτομέρειες του οράματος μας. Είναι δύο κινήματα που μας εκκινούν και μας κινητοποιούν σε μία συνέχεια. Μπορεί τα κινήματα να προέρχονται από άλλους τόπους και από άλλες αφετηρίες αλλά σίγουρα και τα δύο έρχονται σε αντιπαράθεση με το κυρίαρχο εκπαιδευτικό σύστημα. Οι πιθανότητες να δημιουργηθεί ένα τέτοιο σχολείο στο εδώ και στο τώρα είναι μικρές αλλά επιθυμούμε «την υιοθέτηση μιας ουτοπικής θεώρησης της ιδανικής κοινωνίας ως σημείο εκκίνησης»(Suissa) για την δημιουργία τόπων και κοινοτήτων αλληλεγγύης, φιλίας και ανθρώπινης ευτυχίας. Τα παραπάνω μπορούν να μας βοηθήσουν στο να αναστοχαστούμε πάνω σε αυτά που ήδη φτιάχνουμε αλλά και πάνω στον ρόλο των οραμάτων και της φαντασίας στην εκπαιδευτική διαδικασία, τόσο σε ατομικό όσο και συλλογικό επίπεδο. Η παιδαγωγική δεν πρέπει να έχει συγκεκριμένη συνταγή αλλά να μετατρέπει την πραγματικότητα σε συνεχή πειραματισμό.